Γενικές Πληροφορίες για την Υψηλή Χοληστερόλη

Η χοληστερόλη (ή χοληστερίνη) είναι λιπαρή ουσία (λιπίδιο) η οποία βρίσκεται φυσιολογικά στο ανθρώπινο σώμα και κυκλοφορεί στο αίμα. Παράγεται στα κύτταρα του σώματος και επιπλέον προσλαμβάνεται μέσω τροφών οι οποίες περιέχουν λίπος. Είναι σημαντική για πολλές λειτουργίες του οργανισμού και χρησιμοποιείται κυρίως για την κατασκευή των κυτταρικών μεμβρανών καθώς και για το σχηματισμό συγκεκριμένων ορμονών. Ωστόσο, μπορεί να επιβαρύνει την υγεία όταν υπερβεί τις φυσιολογικές τιμές.

Υπάρχουν διάφορα είδη λιπιδίων, όπως η χοληστερόλη, οι λιποπρωτεΐνες (HDL-«καλή» χοληστερόλη, LDL-«κακή» χοληστερόλη) και τα τριγλυκερίδια, τα οποία αποτελούν ενδιάμεσα στάδια στο μεταβολισμό των λιπιδίων, δηλαδή στην διαδικασία εξουδετέρωσης και αξιοποίησης του λίπους από το σώμα, μετά την πρόσληψή του.

Η υπερλιπιδαιμία αποτελεί κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα και αποτελεί την πιο κοινή μορφή δυσλιπιδαιμίας που χαρακτηρίζεται από οποιαδήποτε διαταραχή στο προφίλ των λιπιδίων (π.χ. ελάττωση της HDL-χοληστερόλης και αύξηση της LDL-χοληστερόλης).

Η δυσλιπιδαιμία προέρχεται από διαταραχή στο μεταβολισμό του λίπους, η οποία σχετίζεται με γενετικούς παράγοντες, με την κατανάλωση τροφής πλούσιας σε λιπαρά, με την έλλειψη σωματικής άσκησης και με το αυξημένο σωματικό βάρος. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα παθήσεων όπως αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, ηπατικές και νεφρικές διαταραχές, νευρογενής ανορεξία και ορισμένα φάρμακα.

Η δυσλιπιδαιμία δεν προκαλεί συμπτώματα.

Όταν τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα είναι αυξημένα, αυτά σε συνδυασμό με άλλες ουσίες, επικάθονται στο τοίχωμα των αρτηριών (των αγγείων που παρέχουν αίμα στους ιστούς του σώματος), με αποτέλεσμα τη σταδιακή πάχυνση του αρτηριακού τοιχώματος και την δημιουργία αθηρωματικής πλάκας, η οποία με τον χρόνο προκαλεί στένωση της αρτηρίας. Όταν η στένωση γίνει μεγάλη, η ροή του αίματος εμποδίζεται και τότε μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα όπως στηθάγχη (πόνος στην καρδιά), καρδιακή προσβολή (έμφραγμα), διαλείπουσα χωλότητα (πόνος στις γάμπες κατά το βάδισμα), εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως είναι η στεφανιαία νόσος (στηθάγχη ή έμφραγμα), εγκεφαλικό επεισόδιο και νόσος περιφερικών αρτηριών (κυρίως στα πόδια) που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ακρωτηριασμό. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται ακόμα περισσότερο όταν συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου όπως διαβήτης, υψηλή αρτηριακή πίεση, κάπνισμα, παχυσαρκία και οικογενειακό ιστορικό.

Ο κίνδυνος για να εμφανίσει κάποιος καρδιαγγειακό νόσημα μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια μπορεί να υπολογιστεί αν ληφθούν υπόψη όλοι οι παράγοντες κινδύνου που έχει το συγκεκριμένο άτομο (10 ετής καρδιαγγειακός κίνδυνος). Η απόφαση για το αν θα λάβει κάποιος θεραπεία ή όχι, βασίζεται στον υπολογισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου, στην πιθανότητα δηλαδή να εμφανίσει καρδιαγγειακό νόσημα εντός της επόμενης δεκαετίας (http://www.heartscore.org/greece/Pages/Welcome.aspx).

Ένας από τους παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη στον υπολογισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου είναι η τιμή της ολικής χοληστερόλης. Επίπεδα έως 200 mg/dl θεωρούνται φυσιολογικά.

Ακόμη πιο σημαντικό ρόλο στον καλύτερο υπολογισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου έχει η τιμή της LDL-χοληστερόλης. Οι παθολογικές τιμές δεν είναι ίδιες για όλους τους ασθενείς και εξαρτώνται από την ηλικία, το φύλο και την ύπαρξη ή μη άλλων παραγόντων κινδύνου, ώστε οι ασθενείς που έχουν μεγάλο καρδιαγγειακό κίνδυνο να έχουν και χαμηλότερα όρια. Σε γενικά πλαίσια, οι επιθυμητές τιμές της LDL-χοληστερόλης είναι

Η HDL-χοληστερόλη έχει προστατευτικό ρόλο, μειώνοντας τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, καθώς παρεμποδίζει τη συσσώρευση χοληστερόλης στα τοιχώματα των αρτηριών. Τιμές πάνω από 40 mg/dl στους άντρες και πάνω από 50 mg/dl στις γυναίκες είναι επιθυμητές.

Η ύπαρξη υψηλών τιμών τριγλυκεριδίων σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακού νοσήματος όταν συνυπάρχουν και άλλες διαταραχές λιπιδίων, χωρίς ωστόσο η σημασία τους να είναι πλήρως διευκρινισμένη. Η πολύ μεγάλη αύξηση της τιμής των τριγλυκεριδίων στον ορό μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή του παγκρέατος (παγκρεατίτιδα). Οι επιθυμητές τιμές των τριγλυκεριδίων είναι

Η μη HDL-χοληστερόλη (η διαφορά της HDL από την ολική χοληστερόλη ) είναι καλύτερος δείκτης πρόβλεψης καρδιαγγειακού νοσήματος σε γυναίκες και σε διαβητικούς ασθενείς. Επιθυμητά θεωρούνται τα επίπεδα που ξεπερνούν κατά 30 mg/dl τον αντίστοιχο στόχο για την LDL-χοληστερόλη.

Για να γίνει κατανοητός ο ρόλος των λιπιδίων όσον αφορά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, να σημειωθεί ότι η μείωση του επιπέδου της χοληστερόλης στο αίμα κατά 10% σε έναν άντρα 40 ετών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου στα επόμενα 5 χρόνια κατά 50%.

Σε έλεγχο των λιπιδίων θα πρέπει να υποβάλλονται :

• Άνδρες >35 ετών χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο.
• Άνδρες 20-35 ετών με παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο.
• Γυναίκες  > 45 ετών χωρίς παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο.
• Γυναίκες 20-45 ετών με παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο.
• Η παρακολούθηση των λιπιδίων θα πρέπει να γίνεται σε πενταετή βάση ή και σε μικρότερα διαστήματα, σε περίπτωση αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου.

Η ηλικία (άνδρες ≥45 ετών, γυναίκες ≥55 ετών), το κάπνισμα, η αρτηριακή υπέρταση, η χαμηλή HDL-χοληστερόλη, το οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακού νοσήματος που εμφανίστηκε σε μικρή ηλικία (